RBI 500 Update: RBI 500 चलन अद्यतन: भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने देशाची चलन प्रणाली अधिक मजबूत करण्यासाठी 500 रुपयांच्या नोटेबाबत नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. या मार्गदर्शक तत्त्वांचे मुख्य उद्दिष्ट हे बनावट चलनाचे चलन रोखणे आणि सर्वसामान्य नागरिकांचे आर्थिक फसवणुकीपासून संरक्षण करणे हा आहे.
नोटची महत्त्वाची सुरक्षा वैशिष्ट्ये
500 रुपयांच्या नोटेमध्ये अनेक महत्त्वाच्या सुरक्षा फीचर्सचा समावेश करण्यात आला आहे. पहिले आणि सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे विशेष सुरक्षा धागा, जो नोटमध्ये एम्बेड केलेला आहे. जेव्हा तुम्ही नोटकडे तिरपे पाहता, तेव्हा या धाग्याचा रंग हिरव्यापासून निळ्यामध्ये बदलतो. हे वैशिष्ट्य केवळ अस्सल नोटांमध्ये आढळते आणि बनावट नोटांमध्ये कॉपी करणे जवळजवळ अशक्य आहे.
थोडेसे पण महत्त्वाचे येथे क्लिक करून पहा
महात्मा गांधींचे वॉटरमार्क देखील एक अतिशय महत्वाचे सुरक्षा वैशिष्ट्य आहे. हा वॉटरमार्क प्रत्येक अस्सल नोटमध्ये स्पष्टपणे दिसू शकतो. जेव्हा नोट प्रकाशापर्यंत धरली जाते तेव्हा हा वॉटरमार्क स्पष्टपणे दिसतो. त्याची गुणवत्ता उच्च आहे, ज्याची नकली नोटांमध्ये प्रतिकृती करणे अत्यंत कठीण आहे.
रंग बदलणे आणि सूक्ष्म मुद्रण
नोटेवर छापलेला ‘500’ हा अंक विशेष शाईने छापलेला आहे. जेव्हा नोट एका कोनात पाहिली जाते, तेव्हा ही संख्या हिरव्यापासून निळ्यामध्ये बदलते. रंग बदलण्याचे हे तंत्रज्ञान अत्याधुनिक असून बनावट नोटांमध्ये त्याची कॉपी करणे जवळपास अशक्य आहे.
मायक्रो प्रिंटिंग हे देखील एक महत्त्वाचे सुरक्षा वैशिष्ट्य आहे. नोटवर ‘भारत’ आणि ‘इंडिया’ हे शब्द अगदी बारीक अक्षरात छापलेले आहेत, जे फक्त भिंगाच्या मदतीने पाहता येतात. बनावट नोटांमध्ये, ही मायक्रो प्रिंटिंग एकतर अनुपस्थित आहे किंवा अत्यंत निकृष्ट दर्जाची आहे.
व्यवहार करताना खबरदारी
आर्थिक व्यवहार करताना काही प्राथमिक खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. सर्वप्रथम, प्राप्त होत असलेल्या नोटची सर्व सुरक्षा वैशिष्ट्ये काळजीपूर्वक तपासा. अनोळखी व्यक्तींसोबत मोठ्या प्रमाणात व्यवहार करणे टाळा. एखादा व्यवहार संशयास्पद वाटत असेल तर तो टाळणे चांगले.
जर तुम्हाला बनावट नोट मिळाली तर ती तुमच्याकडे ठेवू नका. तत्काळ जवळच्या बँकेला कळवा. नोट बँकेत जमा करताना संपूर्ण तपशील द्या, जसे की नोट कुठून, कोणत्या परिस्थितीत मिळाली, इत्यादी सर्व आवश्यक कागदपत्रे देखील जमा करा.
RBI च्या सूचना आणि नागरिकांची भूमिका
आरबीआयने नागरिकांना आर्थिक जागरूकता ठेवण्याचे आवाहन केले आहे. नोटांच्या सुरक्षा वैशिष्ट्यांशी परिचित राहणे आणि कोणत्याही संशयास्पद क्रियाकलापाची तक्रार करणे ही प्रत्येक नागरिकाची जबाबदारी आहे.
बँकांनाही नोटा नियमित तपासण्याच्या आणि ग्राहकांना जागरूक करण्याच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत. संशयास्पद नोटांचा अहवाल तात्काळ द्यावा.